"Méér kudos voor iedereen die iets maakt, hoe feilbaar ook, dan voor de beste stuurlui aan wal," schreef ik in een eerder blog. En daar sta ik voor 100 procent achter.
Dit weekend zette de vloedgolf aan kritiek op het Koningslied, en de daaropvolgende tegengolf van kritiek op de kritiek, me flink aan het denken over mijn statement.
Want waar was ik in dit geval, met mijn kudos? Meer kudos voor de tekstschrijvers van dit lied, met zijn legendarische 'de dag die je wist dat zou komen' dan voor iedereen die daar de vloer mee aanveegde? Ehm ...
Dus ja, ik dacht nogal na over kritiek, respect en mijn kudos. Soms vind ik kritiek heel erg goed en nodig. Soms werkt het ook op mijn humeur als nagels over een schoolbord. And I couldn't help but wonder: wanneer is kritiek OK?
Iedereen die iets maakt, kan kritiek verwachten. Sterker nog: je móet kritiek verwachten. Als je een boek schrijft en je wilt alléén maar lof, dan by all means, print en kopieer vooral drie exemplaren voor je moeder, je oma en je partner, maar breng het niet in de wereld.
Kritiek moet, kritiek is goed.
Want wie schrijft voor iedereen, schrijft voor niemand; je kunt jouw lezer alleen raken als je ook echt voor hem of haar durft te kiezen. Dat betekent dat je anderen misschien niet in diezelfde mate raakt, boeit, meesleept, overtuigt, betovert of wat ook je doel maar mag zijn.
Dat is één. Twee, is natuurlijk: goede kritiek kan je werk alleen maar beter maken, verdiepen, versterken. Met de nadruk op 'goede', en de klemtoon op 'kan'. Want kritiek zelf doet nog niets. Alleen jij kunt met kritiek iets doen.
Betekent dit dat je je elke shitstorm moet laten welgevallen? Of dat je elke opinie van iedereen blindelings voor waar moet aannemen? Nee, natuurlijk niet.
Toen ik erover nadacht, kwam ik tot drie soorten kritiek, die je kunt verwachten als je iets (een boek, lied, beeldhouwwerk, dans, you name it) maakt. En je hoeft niet met alle drie hetzelfde te doen.
1. De mening
Iedereen heeft een mening, iedereen mag een mening hebben en alle meningen zijn prima. "Nog nooit zo'n slecht lied gehoord", "Wat een fantastisch schilderij" en "Dit boek veranderde mijn leven" zijn gewoon meningen. Valt niet over te twisten. Een mening is puur persoonlijk.
Als iemand jou, de trotse maker, zijn of haar mening geeft over jouw werk, kun je dat alleen maar aannemen. "Dank je wel voor je mening." (Dit hoeft niet te betekenen dat je het ermee eens bent. Het betekent alleen dat je er niet winnend over kunt discussiëren.)
Sommige meningen lijken wel onderbouwd ("Ik vind dit lied nogal saai, het is zo langzaam") maar het zijn nog steeds meningen. Want kijk, de volgende zegt: "Wat een spannende opbouw, met dat trage tempo!"
Smaken verschillen. Vier dat. Wees daar blij mee.
Anders had de wereld genoeg aan één schrijver, één zanger en één regisseur.
2. De open deur
Mijn allergiezone, full force. Kenmerk van opendeurenreacties is dat ze jou vertellen hoe het resultaat had moeten zijn - maar zonder enige concrete aanwijzing over hóe dat dan had gemoeten. Dit is de categorie "Wat een prutser, die penalty had er gewoon ingemoeten", "Bedrijven moeten flexibel inspelen op veranderende klantbehoeftes" en "Ze moeten gewoon zorgen dat ze de wissels ontdooien en de treinen laten rijden #fail".
Schrijvers kunnen zo bijvoorbeeld het advies krijgen om "een succesvolle serie te schrijven", "hun boek bij DWDD te gaan presenteren", of "gewoon een nieuw business model te verzinnen" als de markt krimpt door gratis ebooks.
Waarom het mij zo irriteert, geen idee. En boos worden is ook eigenlijk helemaal niet nodig. Een eenvoudig, belangstellend: "Wat een goed idee. En hoe zou jij dat aanpakken?" volstaat meestal. Volgt er een nuttige tip: winst. Volgt er een stilzwijgen: ook winst.
3. Goede kritiek, zelfs als-ie slecht is
Ik weet weinig van voetbal (al ken ik de buitenspelregel - sort of). Toen ik eens een jonge speler een penalty zag missen doordat hij de bal hoog over schoot, vond ik dat natuurlijk net zo jammer als alle supporters, alle ploeggenoten en de speler zelf. Die had erin gemoeten!!
Maar de coach nam hem later even rustig terzijde en zei: "Als je volgende keer iets meer naar voren leunt, gaat die bal niet zo hoog."
Ik was onder de indruk. Dát is hoe het moet, dacht ik.
Echte, goede kritiek geeft jou een keuze. Vertelt je wat er is, en hoe het anders kan.
Als je dit anders doet, verandert dat.
Goede kritiek is niet altijd leuk. Goede kritiek is wel altijd goed, ook als hij slecht is.
Omdat jij een nieuwe keuze hebt gekregen.
------------
Wil jij beter leren voetballen, of betere liedjes schrijven, dan kan ik je helaas niet helpen. Maar ben jij ondernemer of professional met een goed idee voor een boek? Dan kan ik je gegarandeerd nieuwe keuzes en mogelijkheden geven.
Neem contact op voor een gratis en vrijblijvend kennismakingsgesprek!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten