donderdag 6 januari 2011

Veranderen kan in elke levensfase: recensie van "Nieuwe route kiezen?"

Nieuwe route kiezen? Luister naar je innerlijke GPS maakte door de titel en het omslag (een grote pijl met U-bocht) op mij een eerste indruk van een voortvarend zelfhulpboek, dat je wil laten zien hoe je het roer eens flink moet omgooien.
Die eerste indruk is onjuist: bij lezing blijkt het boek heel genuanceerd, heel onderbouwd en niet per definitie vóór grote veranderingen. Het gaat niet om verandering, het gaat om verbetering, zegt auteur Susan Krauss Whitbourne. (De Amerikaanse titel, The Search for Fullfilment, vind ik de lading beter dekken).

Wat doet het wel? Het boek laat je delen in de ervaringen en levensverhalen van een groep van 182 mensen, die veertig jaar lang gevolgd is in hun levenskeuzes en hun levensgeluk. Uit dit langdurige onderzoek leidde Krauss af wat ons allemaal bindt. Welke soort keuzes dragen bij aan een leven dat voldoening brengt? Bij welke levensloop voelen we ons het beste, en welke terugblik op ons leven maakt gelukkig?

Belangrijk blijken volgens Krauss vooral een open houding, het vermogen tot zelfreflectie, en de bereidheid om bij te sturen - waar nodig. Want ze beveelt ook een realistische kijk naar de haalbaarheid en wenselijkheid van verandering aan.

Krauss geeft tips en praktische adviezen om over te stappen naar een meer positieve levensweg; en voor wie daar al is, geeft ze handvatten om daar ook te blijven. Goed nieuws: veranderen kan op elke leeftijd.
De ondervraagden zijn Amerikaanse babyboomers, die de Vietnamoorlog en de Reagan-jaren meemaakten. Een beetje ver van je bed misschien, vooral als je een stuk jonger bent. Toch kun je je herkennen in hun keuzes: al trouwen wij bijvoorbeeld niet meer op ons 22e omdat ‘iedereen dat doet’, sociale druk is voor iedereen herkenbaar, van zandbak tot bejaardenhuis.

Op basis van haar onderzoek onderscheidt Krauss vijf levenspaden:
- De slingerweg: de route van mensen die ‘zwalken’, en niet kunnen kiezen voor een paar duidelijk omschreven doelen en een manier om die doelen te bereiken.
- Het rechte pad: de weg van mensen wier leven juist wordt getypeerd door voorspelbaarheid; ze mijden risico's,en houden niet van kritisch nadenken over of ontregeling van hun vaste routines;
- Het hellend vlak: de weg van mensen die in een negatieve spiraal van verkeerde beslissingen terecht zijn gekomen. Daarbij hoef je niet meteen aan dakloze vagebonden te denken; ook uiterlijk succesvolle mensen die hun vroegere normen en waarden hebben verloochend en daaronder lijden, kun je hier tegenkomen.
- De overwinningsroute: de weg van mensen die door innerlijke veerkracht in staat zijn geweest aanzienlijke problemen te overwinnen;
- De authentieke weg: de route van mensen die steeds reflecteren welke richting hun leven neemt, kijken of het voor henzelf echt bevredigend is, en zo nodig durven bij te sturen; dit zijn de mensen die hun volledige potentieel benutten.

In hoofdstuk 3 kun je testen op welk pad je je bevindt in de ‘levenspadentest’; daardoor gaat het persoonlijk voor je leven, tussen de soms ook wat drogere informatie en beschrijvingen.

Mensen op de authentieke weg denken wel na over andere keuzes en zijpaden (wat mensen op ‘het rechte pad’ niet doen), maar ze slaan ze niet lukraak in (zoals mensen op de ‘slingerweg’ meer doen). Een authentieke weg kan ook recht zijn, of juist bochten hebben; het verschil zit in de diepere motivatie. Je kunt na nadenken besluiten om te veranderen of om niet te veranderen, maar dan weet je wel waarom je bent waar je bent.

Openstaan voor veranderingen en jezelf toestaan alternatieven te overwegen is een belangrijke factor in een bevredigend leven, zegt Krauss. Belangrijk is dat je congruentie vindt tussen je dromen en je talenten, en dat je daarbij óók de obstakels voor succes onderzoekt. Er zijn immers ook voorbeelden te over van rampen die gebeuren als mensen hun leven omgooien zonder vooraf goed naar hun kansen op succes te kijken, schrijft ze.

Goed vond ik ook het slothoofdstuk over ‘nalatenschap’: we willen allemaal het gevoel hebben dat we een verschil hebben gemaakt in ons leven. Dit hoofdstuk zet aan tot reflectie over je weg, en geeft je handvatten hoe je op een ander pad zou kunnen komen. Dat kunnen (kleine) veranderingen zijn in je dagelijks handelen, maar het kan ook gaan om een verandering in de manier waarop je op je leven en je beslissingen terugkijkt.

Al met al vond ik het een genuanceerd, evenwichtig en goed onderbouwd boek, dat me in staat stelde vanuit een groter verband naar mijn eigen loopbaankeuzes te kijken. Voor wie het wil bestellen, de link naar Bol:

Mijn boek met interviews met zeventien vrouwen die na hun 35e een nieuwe loopbaan overwogen (en vijf deskundigen over carrièrekansen, geld, pensioenen), ook bij Bol:

Geen opmerkingen: