De favoriete boeken van Ine Willems (1)

Vorig jaar ging ik helemaal kopje onder in Hilary Mantels geweldige Wolf Hall. Ine Willems, die het boek fenomenaal vertaalde, verzorgde ook de vertaling van opvolger Bring up the Bodies, begin oktober in de boekhandel als Het Boek Henry. Ik lees veel en graag in het Engels, en het is voor het eerst in mijn leven dat ik heb gewacht op de vertaling van een boek dat ik zó graag wil lezen. In Mantels stijl telt elk woord, elk detail, elke nuance, en ik weet dat ik daar met Willems' vertaling pas echt ten volle in kan delen.
Kortom, ik ben behoorlijk trots en happy dat Ine Willems hier haar favoriete boeken wil delen. Ze is in eigen woorden "professioneel escapist ofwel literatuurwetenschapper behept met een onverzadigbare hang naar verhalen en vertalen", in mijn woorden een briljante vertaalster en voor wie meer wil weten, is zij hier te vinden op LinkedIn.

Ine Willems: "Mijn hart ligt bij fictie. En binnen fictie bij de rasvertellers, de mensen met verhalen die je zo meezuigen dat je al blauw ziet voordat je bedenkt dat je af en toe ook gewoon adem zou kunnen halen. En vanaf dat punt schiet mijn smaak alle kanten op: van jeugd naar volwassen, van het ene continent naar het andere, van klassieke satiren, middeleeuwse mirakelspelen, romantische gothic novels en sentimentalisten tot en met hedendaagse fantasy, thrillers en scherpzinnig mooie romans, historisch of hedendaags."

"Er is maar één genre waar ik een uitgesproken hekel aan heb. En dat komt omdat het niets meer te maken lijkt te hebben met verhalen vertellen en alles met navelstaren: het existentialisme. Het heeft een woekerzuchtig Nederlands broertje, dat ik dan maar polderiek navelstaren zal noemen: wie ben ik, wat doe ik hier op aard, had ik het woord neuken al genoemd en waar-o-waar is toch mijn vader.
Drie tot zeven boektitels… kiezen is niet mijn sterkste punt, maar ik zal mijn best doen."

1. The Cornucopia: Being a Kitchen Entertainment and Cookbook, van Judith Herman & Marguerite Shalett Herman
“Good reading and good cookery from more than 500 years of recipes, food lore, etc. As conceived and expounded by the great chefs & gourmets of the old and new worlds between the years 1390 and 1899.”
Dat wordt nummer één, waarmee ik prompt mijn allereerste stelling (fictie en niets dan fictie) onderuithaal. Hoewel. Helemaal non-fictie is het niet. Door alle anekdotes en spellen en raadsels heb je het gevoel dat je in de hoge middeleeuwen bij een vrouw des huizes in de keuken aan tafel zit met een kop thee, terwijl zij met verhit gezicht en opgestroopte mouwen deeg staat te kneden en je de laatste roddels vertelt.

Bij wijze van proefje:
As I was walking in a field of wheat
I picked up something good to eat
Neither fish, flesh, fowl, nor bone
I kept it till it ran alone
1792


To Make a Tarte of Prunes: Take prunes and set them upon a chafer with a little red wine and put thereto a manshet and let them boil together. Then draw them through a strainer with the yolks of four eggs and season it up with sugar and so bake it.
(A Proper newe Booke of Cokerye, ca 1548-1572)

Ik vraag me nog altijd af wat in vredesnaam een ‘manshet’ is, manchet klinkt ongeloofwaardig. Maar de taart smaakt uitstekend.
[Update Marieke Hoogwout 1/09/12: via Twitter gaf Hans Schoolenberg de verklaring - 'manchet' komt in de Elizabethaanse keuken voor als een groot brood van tarwebloem]

2. Possession, a Romance van A.S. Byatt
In het Nederlands verschenen als Obsessie in de vertaling van Gerda Baardman en Marian Lameris.

Over de geheime (buitenechtelijke) liefde voor een dichteres van een dichter uit de Victoriaanse tijd, die juist bekendstond om zijn huwelijkstrouw, en over de literatuurwetenschapper die wetenschappelijk onderzoek naar hem doet in opdracht van een professor die graag zelf alle eer opstrijkt. De wetenschapper stuit in een vergeten dichtbundel op kladjes van een liefdesbrief en weet dat hij goud in handen heeft: alles wat tot nu toe over de dichter bekend is, komt op losse schroeven en in een ander daglicht te staan. Zijn gedichten moeten geherinterpreteerd. Zijn biografie herschreven. Hij besluit de liefdesbrief niet aan zijn meerdere te geven, die als een spin in zijn web de vondsten van zijn assistenten afwacht, maar zelf op onderzoek uit te gaan. De (liefdes)geschiedenis in het verleden krijgt een parallel in het heden. Het boek is verfilmd, maar door een fletse Gwyneth Paltrow werd het prachtige acteerwerk van Jennifer Ehle en anderen afgebroken.

Van dit werk noem ik zowel de Engelse als de Nederlandse titel, omdat ik het eerst in het Engels heb gelezen. En dat kwam omdat ik zo arrogant was om te vinden dat een vertaling per definitie ‘minder’ was dan ‘het origineel’. Nu was ik destijds 19, hopelijk geldt dat als verzachtende omstandigheid. Een paar maanden daarna kreeg ik de Nederlandse vertaling cadeau en omdat je een gegeven paard niet in de bek kijkt, heb ik die gelezen. Nee, in één ruk uitgelezen: zo’n mooi taalgebruik en de sfeer zo verschrikkelijk goed getroffen! Af en toe hield ik er nieuwsgierig de brontekst bij; niet te geloven, zo grandioos als de vertaalsters dit verhaal hadden weten te vatten. Er werd een tweelingpassie geboren en zoals dat met kinderen gaat, zijn ze sindsdien niet meer weg te denken: het verhaal maakte de liefde voor de literatuurwetenschap los en de vertaling de liefde voor het literair vertalen. Inmiddels weet ik dat een vertaling niet zozeer (niet per se) ‘minder’ is als wel ‘anders’ dan een brontekst. Sterker nog, een vertaling kan zelfs beter zijn dan de brontekst, al mag dat eigenlijk niet en hoor je als vertaler je auteur op de voet te volgen. Maar dat is een ander verhaal.

3. Oryx and Crake, van Margaret Atwood

Tja. Ik had hier ook The Handmaid’s Tale kunnen zetten of Alias Grace of The Blind Assasin. Eigenlijk de meeste titels van Margaret Atwood wel, allemaal zijn ze mooi en duister en gruwelijk spannend, allemaal zetten ze aan tot denken en van allemaal is het taalgebruik zo fijntjes en secuur dat je zou gaan twijfelen of je nu echt zo’n bruut verhaal aan het lezen bent.



Volgende week de nummers 4 t/m 7 van Ine's keuze

Meer lezen over Het Boek Henry bij Bol:


De favoriete boeken van Nicole Vroomans
De favoriete boeken van Francine Plaisier
De favoriete boeken van Jolanda Jongepier
De favoriete boeken van Stefanie Hoogland
De favoriete boeken van Mieke van Stigt
De favoriete boeken van Nicolette Loonen
De favoriete boeken van Susan Aretz
De favoriete boeken van Bianca den Outer
De favoriete boeken van Manoli Martin